Als oma moet je weten hoe je een brandwond verzorgt; een ongeluk zit in een klein hoekje, nietwaar? VoorOma weet raad. Op deze pagina lees je wat te doen direct nadat je huid is verbrand, en vervolgens hoe je een brandwond moet behandelen.
Je kunt je huid op vele manieren verbranden—door zonnestraling, hitte of extreme kou, electriciteit, of door aanraking met een bijtend middel.
Het onderscheid in soorten brandwonden wordt vervolgens aangeduid in 'graden' of 'gradaties' die aangeven hoe diep de huid is verbrand. We spreken daarbij van eerstegraads, tweedegraads of derdegraads brandwonden. Elke gradatie heeft typische kenmerken waaraan je de brandwond herkent.
Het woord 'brandwond' staat hierbij niet voor niets tussen aanhalingstekens. Je hoort vaak spreken over 'eerstegraads brandwonden' maar eigenlijk moet je spreken van een 'eerstegraads verbranding'. Het verschil zit 'm er namelijk in dat je huid niet stuk is—er is geen wond. Dat neemt niet weg dat je er verdraaide veel last en pijn van kunt hebben. Een typisch voorbeeld is wanneer je een verbrande huid oploopt door de zon of zonnebank.
De huid is droog, toont rood, voelt prikkelend tot ronduit pijnlijk aan, en kan wat opzwellen.
Bij een tweedegraads brandwond is de huid stuk—er is duidelijk sprake van een wond. De opperhuid is beschadigd tot aan, of soms zelfs een stukje tot in de lederhuid eronder.
De wond is nat en glanst, de kleur van rood via roze tot wit. De wond voelt soepel maar doet pijn, en er kunnen blaren ontstaan.
Bij een derdegraads brandwond is de huid stuk—er is duidelijk sprake van een wond. De opperhuid en de lederhuid zijn beschadigd tot in het onderhuids vetweefsel.
De wond is droog en leerachtig, de kleur is wit, beige tot donkerbruin. De wond voelt stug aan en doet nauwelijks pijn—dit komt doordat de zenuwen zijn beschadigd. Maar let op, vaak zit er een pijnlijke tweedegraads brandwond omheen.
Maar wat te doen bij brandwonden? Hoe moet je een brandwond behandelen? De eerste hulp bij brandwonden is altijd hetzelfde. Daarna is de behandeling afhankelijk van de verbrandingsgraden en—in het geval van een tweedegraads en derdegraads brandwond—de voorschriften van je huisarts.
Blijf kalm. Denk eerst aan je eigen veiligheid. Twijfel je? Twijfel dan geen moment langer en bel direct je huisarts—of bel 112. Handel volgens de volgende aanwijzingen.
Minimaal 10 minuten koelen met water. Dit verlicht de pijn en je haalt de hitte uit de verbranding waardoor die niet erger wordt. Gebruik bij voorkeur lauw, zachtstromend leidingwater. Heb je dat niet bij de hand, onthou dan dat al het water beter is dan niet koelen.
De huid is kapot en daardoor word je (daar) niet meer vanzelf warm. Da's bij een kleine brandwond niet zo'n punt, maar als iemand over een groot deel van het lichaam is verbrand kan snel onderkoeling optreden. Koel daarom alleen de wond, en gebruik lauw water.
Je loopt kans de verwonding erger te maken, en daarmee het herstel moeilijker.
Luiers houden vloeistoffen vast—en heet. Voorkom verdere verbranding en trek de luier uit.
Dit zijn serieuze tekenen of verbrandingsoorzaken. Waarschuw een arts, de eerstehulppost, of bel desnoods 112.
Dit maakt de verwonding alleen maar erger, en hulpverleners kunnen de wond niet goed meer zien en op de juiste manier behandelen.
NB: we spreken hier over een brandwond—en zoals je hierboven hebt gelezen, daar valt een eerstegraads huidverbranding door bijvoorbeeld de zon niet onder. Hoe je een eerstegraads verbranding behandelt lees je hieronder.
Zorg na het koelen dat de wond schoon blijft en bedek 'm daarom. Gebruik steriel verband. Heb je dat niet in huis, gebruik dan een schone theedoek.
Vraag: Heb jij eigenlijk wel steriel verband in huis? Tip: wacht niet tot het te laat is, bestel het nu en je hebt het morgen in huis.
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, is er een belangrijk verschil tussen brandwonden en een eerstegraads verbranding (soms ook wel abusievelijk eerstegraads brandwond genoemd): de huid is verbrand, maar niet kapot—er is geen sprake van een wond.
Handel net als hierboven bij de eerste hulp bij brandwonden en begin daarom met koelen onder lauw, zachtstromend water. Neem zo nodig een pijnstiller tegen de pijn. In tegenstelling tot een brandwond, mag je de huid bij een eerstegraads verbranding verzorgen met een brandwonden creme, zalf of gel.
Vraag: Heb jij eigenlijk wel een verkoelende creme, zalf of gel in huis zodat je niet mis grijpt? Tip: wacht niet tot het te laat is, bestel het nu en je hebt het morgen in huis.
Je hebt hierboven gelezen dat je bij een 2e graads en 3e graads brandwond altijd contact moet opnemen met je huisarts. Volg altijd zijn of haar instructies op over hoe je de brandwond moet behandelen.
Werk schoon. Desinfecteer je handen en hulpmiddelen zoals pincet en schaar. Gebruik steriele verbandmiddelen.
Als je de wond moet schoonspoelen, gebruik dan lauw stromend water. Dit is minder pijnlijk als je de waterstraal niet direct op de wond richt—een schoon washandje over de douche- of kraankop brengt uitkomst.
Dep de wond droog met steriele gazen voordat je hem opnieuw verbindt.
Zodra je klaar bent, desinfecteer je opnieuw je handen, de hulpmiddelen en eventuele oppervlakken waar je oude verbandmiddelen eventjes hebt neergelegd.
Heb jij een goede tip voor het verzorgen van een brandwond? Stuur 'm dan in en help zo mee om deze oma weet raad pagina nog beter te maken—wie weet hoe jouw tip anderen redt.